Διεθνείς αντιδράσεις προκάλεσε η θανάτωση δύο Καρχαριών «Προσκυνητών» που αλιεύθηκαν στις ακτές της Αττικής και της Νάξου και κατέληξαν παράνομα στις ελληνικές ιχθυόσκαλες. Ο ένας -μήκους 7,5μ- πιάστηκε στις 9 Μαρτίου ανοικτά των ακτών της Αττικής και ο άλλος -μήκους 3μ- μία εβδομάδα αργότερα στη θαλάσσια περιοχή της Νάξου. (Η φωτογραφία προέρχεται από το Αρχείο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απειράνθου Νάξου)

Ο Καρχαρίας Cetorhinus maximus, γνωστός περισσότερο ως «Προσκυνητής», «Παπάς» ή -λανθασμένα- «Σαπουνάς», είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ψάρι του πλανήτη και το μεγαλύτερο της Μεσογείου.

Ο Προσκυνητής που αλιεύθηκε στις 16 Μαρτίου κατέληξε στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου όπου τεμαχίστηκε και πουλήθηκε, ενώ ο Προσκυνητής που αλιεύθηκε στις 9 Μαρτίου παραχωρήθηκε σε «αρμόδιο ερευνητικό ινστιτούτο». Παρά το γεγονός ότι οι συλλήψεις είναι συνήθως τυχαίες, τόσο η εκφόρτωση όσο και η εμπορία του είδους απαγορεύεται αυστηρά σε όλες τις χώρες της ΕΕ, της Ελλάδας περιλαμβανομένης.

Η «Συμμαχία για τους Καρχαρίες», η οποία είναι διεθνής ομοσπονδία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για την προστασία των Καρχαριοειδών στις Ευρωπαϊκές θάλασσες, αποδοκίμασε έντονα την εκφόρτωση και εμπορία του σπάνιου και απειλούμενου αυτού είδους, τονίζοντας την ανάγκη προστασίας του μέσα από την άμεση και ουσιαστική εφαρμογή του Κοινοτικού Σχεδίου Δράσης για τους Καρχαρίες.

Θεωρείται είδος παγκοσμίως απειλούμενο και προστατεύεται τόσο από την Ευρωπαϊκή όσο και τη Διεθνή Νομοθεσία (IUCN, CITES). Αν και ο «Προσκυνητής» συνήθως διαχειμάζει σε μεγάλα βάθη, κατά τους ανοιξιάτικους μήνες ανεβαίνει σε ρηχότερες παράκτιες περιοχές όπου ελκύεται από την εποχική αφθονία των μικροσκοπικών οργανισμών του πλαγκτού με τους οποίους τρέφεται. Πρόκειται για είδος παντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο, αφού δεν διαθέτει καν δόντια.

Ο Διευθυντής της Οργάνωσης Shark Trust και ιδρυτικό μέλος της «Συμμαχίας για τους Καρχαρίες»Ali Hood αναφέρει ότι «υπάρχουν ελάχιστα μέτρα προστασίας για τους Καρχαρίες στην Ευρώπη. Η εφαρμογή των υπαρχουσών νομοθετικών ρυθμίσεων και η κατάλληλη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των αλιέων, αποτελεί πλέον τη μοναδική μας ελπίδα στην προσπάθεια διάσωσης των κινδυνευόντων, τουλάχιστον, ειδών. Καταλαβαίνουμε ότι οι συλλήψεις δεν ήταν σκόπιμες. Είναι ωστόσο πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουν επιτέλους οι αλιείς ότι μπορούν και πρέπει να αποφεύγουν αυτά τα σπανιότατα πλέον είδη, αλλά και να επιδιώκουν -στο μέτρο του δυνατού- την απελευθέρωσή τους σε περιπτώσεις τυχαίας σύλληψης. Εξίσου σημαντική σε περίπτωση εντοπισμού τους, είναι η άμεση αναφορά στα τοπικά Λιμεναρχεία, προκειμένου να εκδοθούν οδηγίες για την ενεργή αποφυγή του».

«Η επιβολή της υπάρχουσας νομοθεσίας καθώς και η συντονισμένη προσπάθεια πρόληψης μελλοντικών παραβάσεων, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να επιτευχθεί η δέσμευση των Ευρωπαϊκών χωρών στην διατήρηση των εναπομείναντων πληθυσμών καρχαριοειδών στις θάλασσές μας» σημειώνει η Υπεύθυνη Οργάνωσης της «Συμμαχίας για τους Καρχαρίες», Sonja Fordham και προσθέτει ότι «κάθε κίνητρο για τη θανάτωση Προσκυνητών –περιλαμβανομένου του κέρδους ή της δημοσιότητας- πρέπει να εκλείψει. Όσο συνεχίζουν να γίνονται εξαιρέσεις για τις τυχαίες συλλήψεις, είναι πολύ πιθανό να αρχίσουμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα «ατυχήματα» στο μέλλον - κάτι που ο ήδη αποδεκατισμένος πληθυσμός του είδους απλά δεν μπορεί να αντέξει».

Τον προηγούμενο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το πολυαναμενόμενο Κοινοτικό Σχέδιο Δράσης για τους Καρχαρίες. Μεταξύ άλλων, το Σχέδιο δεσμεύει τις Ευρωπαϊκές Χώρες στην επιμόρφωση των Αλιέων αλλά και του ευρύτερου κοινού σχετικά με τα προγράμματα προστασίας των καρχαριοειδών και τα νέα περιοριστικά μέτρα αλιείας τους.