Οι ωκεανοί καλύπτουν τα δύο τρίτα του πλανήτη μας, καθιστώντας τον έτσι το μοναδικό πλανήτη στο Ηλιακό μας Σύστημα με τόσο εκτεταμένες υδάτινες εκτάσεις. Οι γήινοι ωκεανοί είναι τόσο μεγάλοι και οι γνώσεις μας γι' αυτούς τόσο δυσανάλογα πενιχρές, ώστε μέχρι πολύ πρόσφατα πιστεύαμε ότι θα έμεναν ουσιαστικά αναλλοίωτοι και «αλώβητοι» από την ανθρώπινη επίδραση.

Η αφελής αυτή άποψη, δυστυχώς, όχι μόνο δεν επαληθεύτηκε, αλλά σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα η καταστροφή είναι πολύ πιο μεγάλη και πιο σύνθετη απ' όσο πιστεύαμε. Ο άνθρωπος, παρά τη σχετικά σύντομη παρουσία του πάνω στη Γη, έχει ήδη «καταφέρει» να αλλάξει τη βιολογική ισορροπία των θαλασσών, μειώνοντας π.χ. μέσω της υπεραλιείας τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Επιπλέον, έχει αλλοιώσει και τη χημική τους σύσταση: η οξέωση των ωκεανών, μια αργή φυσική διαδικασία που κανονικά διαρκεί αιώνες, επιταχύνθηκε απότομα τα τελευταία πενήντα χρόνια, λόγω της υπερβολικής αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το ένα τέταρτο των οποίων απορροφάται από τους ωκεανούς.

Αλλά και η έκταση της ρύπανσης των ωκεανών από τα ανθρώπινα απόβλητα φαίνεται πως είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο θέλαμε να πιστεύουμε μέχρι σήμερα. Εκτός από τη λεγόμενη «Μεγάλη Κηλίδα Σκουπιδιών του Ειρηνικού», έναν πλωτό σκουπιδότοπο τεραστίων διαστάσεων, η ύπαρξη του οποίου είναι γνωστή εδώ και δέκα χρόνια, μολονότι αγνοείται η ακριβής έκταση που καλύπτει (εκτιμάται ότι είναι δύο φορές όση η Πολιτεία του Τέξας), πρόσφατα ανακαλύφθηκαν τουλάχιστον άλλες τρεις τέτοιες θαλάσσιες «χαβούζες», δύο στον Ατλαντικό και μία στον νότιο Ειρηνικό!

Οι ωκεανοί όμως δεν κινδυνεύουν μόνο από τα κάθε λογής λύματα που παράγει ο άνθρωπος, είτε όταν βρίσκεται στη στεριά (βιομηχανικά, αγροτικά, αστικά απόβλητα) είτε όταν ταξιδεύει στις θάλασσες (πετρελαϊκά απόβλητα, εξέδρες καύσης τοξικών αποβλήτων). Κινδυνεύουν επιπροσθέτως και από την ηχορύπανση που παράγεται τόσο από τα 100 χιλιάδες και πλέον εμπορικά πλοία που κατακλύζουν τις θαλάσσιες εμπορικές αρτηρίες, προκαλώντας κυριολεκτικά μια θαλάσσια «ηχοσυμφόρηση», όσο και από τα σόναρ των πολεμικών υποβρυχίων. Οπως επισημαίνεται στο σχετικό άρθρο, οι συνέπειες αυτού του είδους της ρύπανσης στη θαλάσσια ζωή άρχισαν να μελετώνται μόλις πριν από τέσσερα χρόνια.

Το εξαιρετικά διαφωτιστικό αφιέρωμα του «Science» αποτελεί μια σύνοψη των σημαντικότερων πρόσφατων ωκεανογραφικών μελετών. Οι έρευνες αυτές δεν αποκαλύπτουν μόνο ότι οι ωκεανοί είναι ένα πολύπλοκο και εν πολλοίς άγνωστο βιο-γεω-χημικό σύστημα που διαρκώς μεταβάλλεται εξαιτίας της αλληλεπίδρασής του με ανθρωπογενείς παράγοντες. Επιβεβαιώνουν, επίσης, ότι μόλις τώρα αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε την έκταση και τη φύση αυτών των καταστροφικών μεταβολών. Και κυρίως μόλις τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη αυτό το πολύπλοκο βιο-οικο-σύστημα, από το οποίο προήλθε και η ίδια η ζωή πριν από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια.